« Charlie
Hebdo even in koelkast » zo meldt de Tijd. De spanning, het verdriet en de
persdrukte rond de redactie na de moorddadige aanslag van 7 januari, hebben hun
tol geëist van de overlevende redactieleden. Dat is zeer begrijpelijk en zeer
menselijk, maar wat nu met al die nieuwe abonnees die zich aanboden na die
bewuste woensdagmorgen. Wordt die maar al te menselijke reactie een financiële
strop voor de overlevenden? Is dit het einde van de Mohammed cartoons?
De eerste
maand van 2015 was er een vol beeldspraak, of liever veel heisa rond beelden.
Eerst waren
er de reeds genoemde aanslagen en de daaropvolgende golf van “Je suis
Charlie”-solidariteit. De gevolgen van de terroristische acties houden de
West-Europese politiekorpsen en veiligheidsmensen nog steeds op de toppen van
hun tenen.
Daarna werd
mijn aandacht getrokken door “A Belgian Politician” en het proces aangespannen
tegen Luc Tuymans. De schilder werd door de rechter schuldig bevonden aan
plagiaat omdat hij een foto van J-M Dedecker door Katrijn Van Giel gebruikte
als basis voor het schilderij. Tuymans is één van de grootste hedendaagse
Belgische kunstenaars dat staat buiten kijf. Zijn verdediging dat het hier zou
gaan over een parodie en dus een uitzondering op de wetgeving aangaande
plagiaat is voer voor juristen en kunstkenners. Voor de leek hebben beide
werken, de foto door Van Giel en het schilderij van Tuymans, zeker hun
verdiensten – Mag dit ordinaire woord gebruikt worden binnen de bombastische
hoogdravendheid van de intellectuele kunstwereld?.
De foto,
dat sterke beeld van Dedecker, het zweet parelend op het hoge voorhoofd, trok
als dusdanig de aandacht van Tuymans, en inspireerde hem tot het schilderij.
Hij veranderde het kleurenpalet, maakte van de Caravaggio-achtige chiaroscuro
van de foto van Van Giel, een typisch Tuymans blauw-grijs-lila schilderij. Maar
de foto blijft duidelijk herkenbaar in het schilderij, en hoewel het ene een
duidelijk andere kunstvorm is dan het andere, blijft het toch de vraag of het
werk van Tuymans onder de wettelijke uitzondering van de parodie valt, zoals
hij claimt in zijn verdediging. Misschien ware het beter geweest de toestemming
van Mevrouw Van Giel te vragen en zo vooraf alle gronden voor juridische
twijfels weg te nemen, want niemand zal ontkennen dat “A Belgian politician”
een artistiek hoogwaardig werk is, maar nu zal er voor altijd een reuk van
plagiaat om heen blijven hangen.
Het beeld
dat de maand afsloot was op 25 januari de tifo die door de supporters van
Standard werd ontrold toen de bezoekers uit Anderlecht het veld van Sclesin
opkwamen. Het reusachtige spandoek toonde Jason, de seriemoordenaar met het
hockey masker uit de “Friday the 13th” films. In zijn hand bungelde als een
trofee het hoofd van de net het veld opgekomen Steven Defour, ex-Standard, nu
in dienst bij de paars-witte erfvijand uit Anderlecht. Eventjes slikken, toch
... Lucas 15:30 was nog heel beleefd, maar dit ...
In het
voetbal gebeurt het wel meer dat een bezoekende ex-werknemer op een niet al te
warm welkom vanwege de thuissupporters kan rekenen: boegeroep, fluitconcerten
zijn maar al te vaak zijn deel. Maar het choquerende aan wat Defour overkwam,
ligt vooral in het beeld van de onthoofde. Zou dit tot een aantal jaren
geleden, aanzien zijn geworden als de scene uit een horror film die gebruikt
wordt om een tegenstander ongezouten de mening te zeggen, in deze tijden van IS
en Boko Haram-achtige terreurorganisaties heeft dit beeld veel meer realiteitswaarde
gekregen. Hierdoor werd de Standard tifo direct als fysiek bedreigend en
wansmakelijk gezien. De “middeleeuwse” praktijk van het onthoofden, is door IS
weer in het leven geroepen. En de beelden van de gruwelijke executies van
buitenlandse gijzelaars door de terreurgroep zijn de wereld rondgegaan. Dit
wenst niemand zelfs zijn ergste vijand toe.
Dus is het,
gezien de tijdsgeest, maar evident dat Standard en de Standard supporters die
dit op hun geweten hebben passend vervolgd worden.
En zo
eindigde de maand januari, een maand vol heisa over misplaatste beelden.
Beelden hebben in onze maatschappij echter een zeer prominente plaats verworven
als het medium bij uitstek. Dit geeft dan ook nog extra kracht, macht en
autoriteit aan misplaatste beelden. Mensen aller landen, gebruik uw gezond
verstand alvorens uw creativiteit de vrije teugel te laten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten